Merhaba arkadaşlar, bugün kimimizin kavramakta zorluk çektiği ya da karıştırdığı NÜKLEOTİD-GEN-DNA-NÜKEOZOM-KROMOZOM ilişkisinden bahsetmek istiyorum…
Bunlar, daha sonra üzerinde duracağımız şeyleri daha rahat kavramanızı sağlayacaktır.
Nükleotitler genleri, genler DNA yı, DNA da kromozomları meydana getirir.
Nükleotid – Gen …
Genler nükleotidlerden oluşur. Nükleotidler DNA’nın temel yapı birimleridir. Bir nükleotidin yapısında aşağıdaki gibi fosfat, seker ve organik baz bulunur. Organik bazlar adenin (A), timin (T), sitozin (C) ve guanin (G)’dir.
DNA – Gen…
DNA genlerden oluşur. Yani, genler DNA parçalarıdır. Çok sayıda gen birleşip DNA' yı oluşturur (insanda 23.000 gen olduğuna göre bu genlerin tamamı bizim DNA' mızı oluşturuyor).
DNA'nın başlıca rolü bilginin uzun süreli saklanmasıdır. Protein ve RNA gibi hücrenin diğer bileşenlerinin inşası için gerekli olan bilgileri içermesinden dolayı DNA; bir kalıp, şablon veya reçeteye benzetilir. Bu genetik bilgileri içeren DNA parçaları gen olarak adlandırılır. Kalıtsal bilgiler genler tarafından taşınır.
Kromozom-Kromatin…
DNA'nın histon proteinlerine sarılarak oluşturduğu -canlılarda kalıtımı sağlayan- genetik birimlere kromozom denir.
Hücrede bölünme zamanının dışındaki dönemlerde DNA uzun ve ipliksi şekil alır. Bu şekle "kromatin ağ" denir. Bölünme esnasında kromatin ağ kısalır ve kalınlaşır. Böylece kromozomu oluşturur.
Baz
Nükleozom…
DNA'nın "histon" proteinleri etrafına sarılmasıyla nükleozomlar oluşur.
DNA’nın paketlenmesinde histon proteinleri kilit rol oynar. Her bir nukleozom 8 histon proteini ve 147 baz çifti uzunluğunda DNA’nın paketlendiği bir yapıdır. Bu organizasyon DNA’nın 5-10 kat daha sıkı olmasını sağlar. Nükleozom yapısının sıkılığı, çekirdekte gen ifadesini düzenleyen yazılım (transkripsiyon) faktörlerinin DNA’ya erişimini, dolayısıyla genin ifade edilip edilmemesini belirler. Kromozom ile nükleozomun farkını anlayabildiniz mi?
Kısaca…çok sayıda nükleozom kromozomu oluşturuyor…
Kromatin sıkı, dolayısıyla gen ifadesine izin vermeyen yapıdaysa heterokromatin, açık yani gen ifadesine izin veren yapıdaysa ökromatin ismi alır.
Genin ifade edilmesi ne demektir?
İnsanı ele alalım. Beyin, akciğer, karaciğer… tüm doku ve organları oluşturan hücreler aynı genetik bilgiye sahiptir. Aynı genetik koda sahip olmalarına rağmen, her bir doku ya da organda ifade edilen proteinler birbirlerinden oldukça farklılık gösterirler. Çünkü, farklı dokularda farklı genler ifade edilir. Karaciğer hücresinde ona özgü, beyin hücresinde onu özgü genler aktiftir.
Gen ifadesi sonucunda oluşan ürün ne?
PROTEİN!
Yani, gen ökromatin yapıdaysa aktiftir; aktifse ifade olur; yani protein sentezi gerçekleşir ve ürün oluşur.
Gen heterokromatin yapıdaysa aktif değildir (yani sessizdir); aktif değilse gen ifadesi oluşmaz; yani ürün oluşamaz ( protein sentezlenemez).
kaynak:
http://www.istanbul.edu.tr/fen/notlar/1282292973.pdf
http://odevistan.blogcu.com/nukleotit-gen-dna-ve-kromozom-arasindaki-iliski-nedir/11320711
kaynak:
http://www.istanbul.edu.tr/fen/notlar/1282292973.pdf
Gen son ürünü bir polipeptid veya bir RNA molekülü olabilen bir DNA bölgesidir.
YanıtlaSilPaylaşımın için teşekkürler Hande...
YanıtlaSilnükleozom kavramı yeni duyduğum bir kavram . aslında pek çok şeyi bildiğimizi sanıyoruz ama kavramlar arasında gerçekten bir kargaşa yaşıyoruz. bu yanılgılarımızın farkına varmamızı sağladığınız içinm teşekkürler...
YanıtlaSilRica ederim Ezgi... Ben de ilgilenip yorum yaptığın için teşekkür ederim. Yazdıklarımdan bir kişi bile faydalansa benim için kardır...
Silkarıştırdığım kavramları artık karıştırmıycam :) ayrıntılı bilgiler yanında öğrenciye yönelik paylaşımlarınızda oldukça güzel.teşekkürler..
YanıtlaSilnükleozom kavramını ve karıştırdığım bazı kavramları paylaşımınız sayesinde daha iyi öğrendim.teşekkürler
YanıtlaSilPaylaşılan bilgiler aslında oldukça tanıdık. Oysa okuduğumda anlıyorum ki bazı terimleri bildiğimi sanıyorum. Ayrıca bu terimleri birbirleriyle karıştırdığımı da göz ardı edemem. Nükleozom kavramıyla burada tanıştım. Özellikle nükleozomların genin ifade edilmesinde etkili olduğunu ve bunların kromozomları oluşturduğunu bu zamana kadar öğrenmemiş olmak büyük eksiklik. Teşekkürler.
YanıtlaSilökromatin ve heterokromatin yeni duyduğum ama pekte yabancı olmayıp geçmiş bilgilerim ile kendimce tanımlayabileceğim iki kavram gibi geldi.ve bunların aktifliğine göre protein translasyonu gerçkeleşmesi. kavramları ilk duyduğumda bu bağlantıyı kuramamıştım teşekkürler..
YanıtlaSilKarıştırdığım nükleozom kavramını tam olarak öğrendim.Ayrıca daha önce hiç duymadığım heterokromatin ve ökromatin kavramlarını öğrendim. Teşekkürler
YanıtlaSilBu kavramları öğrenmeye ilk başladığımız andan beri karıştırıyoruz. Bunun nedeninin de bu kadar küçük yapıların büyük görevleri yapıyor olması olduğunu düşünüyorum işte baktığımızda en küçük yapılardan olan genin bütün kalıtsal bilgiyi taşıyor olması gibi, böyle olduğu içinde sıralamada insan yerli yerine oturtamıyor. Yazdığınız yazı bu anlamda gerçekten sade, açık ve tam bir bilimsel bilgi niteliğinde olmuş elinize sağlık...
YanıtlaSilÖkromatin,heterokromatin,nükleozom gibi terimleri ilk kez duyuyorum.Bu kavramları diğer kavramlarla birleştirerek oldukça yeni bilgilere sahip oluyoruz.Her ne kadar bir çok şeyi bildiğimizi zannetsekte ; bilgilerimizin fazlasıyla eksik olduğunu öğreniyoruz.Şekillerle anlatmanız çok iyi olmuş,bu terimlerle karşılaştığımız zaman gözümüzde canlanacaktır.Paylaşımınız sayesinde bir çok şey öğrendik emeğinize sağlık TEŞEKKÜRLER...
YanıtlaSilÇoğumuzun karıştırdığı Nükleotid-Gen-DNA-Nükleozom-Kromozom ilişkisini bu yazıyı okuduktan sonra karıştırmak mümkün değil. Hem yazının içeriğinin sade ve anlaşılır olması hemde kullanılan resimler bu kavramların ilişkisini çok güzel aktarmış. Teşekkürler.
YanıtlaSilBu yorum yazar tarafından silindi.
YanıtlaSilNükleotit-Gen-DNA-Kromozom kavramları bu zamana kadar en çok karıştırdığım terimlerdendi. Sanırım bu yazı sayesinde artık kolay kolay karıştırmam. Ayrıca bilgileri görsellerle destekliyor olmanız hem bizlerin konuyu daha açık ve net anlaması bakımından hemde daha akılda kalıcı olması nedeniyle çok güzel olmuş. Nükleozom, ökromatin ve heterokromatin kavramlarıyla da bu zamana kadar hiç karşılaşmamıştım. Sayenizde onlarıda öğrenmiş oldum. Değerli bilgileriniz için çok teşekkürler..
YanıtlaSilSorular da çıkmaza düşüp ikilemlerde kaldığım terimlerdi. Ama sizin çok açık bir şekilde anlatımınız sayesinde artık bu ikilemden kurtulabileceğim ve bu terimleri açıklarkenki görseliyetleriniz ile tam bir mükemmellik yakalıyorsunuz ve yeni kavramlar öğrenmemizi ve bu kavramları artık bir yerde okuyup duyduğumuzda rahat anlayabilmemizde yardımcı olduğunuz içinde çok teşekkür ederim...
YanıtlaSilNükleotid-Gen-DNA-Nükleozom-kromozom kavramlarını görsellerle destekleyerek açık bir şekilde anlatmışsınız.Yeni kavramlar da öğrenmiş olduk. Bilgilerinizi paylaştığınız için teşekkürler.
YanıtlaSilnükleotit-gen-dna-kromozom kavramlarının sıralanmasını öğrandik.heterokromatin ve ökromatin kavramlarını öğrendik
YanıtlaSilBu kavramlar öğrenildiği günden beri birçok anlam karışıklığı yaratıyor insanların kafasında... Sayfada güzel ve kısa olarak bu kavramları açıklamışsınız teşekkür ederim. Aslında kavramların mantığını tam olara kavramış olursak sıralamayıda çok iyi bir şekilde kimseye ihtiyaç duymadan yapabiliriz.Sadece mantığımızı biraz kullanmamız yetiyor. Teşekkürler.
YanıtlaSilDNA, kromozom ,kromatit, baz kavramlarını küçükten büyüğe sıralayabiliyorum.Hep karıştırdığım DNA ve gen kavramının farklılıklarını anlattığınız için teşekkür ederim.
YanıtlaSilnükleozom ve kromozom arasındaki farkı farkettim.nükleozom kavramını da bu arada öğrenmiş oldum.teşekkürler...
YanıtlaSilkavramlar bence çok iyi açıklanmış.teşekkürler.
YanıtlaSilSıkça karıştırılan kavramlar olan DNA,kromozom,kromatit,baz kavramlarını artık karıştırmayacağımdan eminim.Açıklayıcı ve bilgilendirici paylaşımlarınız için teşekkür ederim.
YanıtlaSilSıkça karıştılan kavramları bu kadar net bir şekilde anlattığınız için teşekkürler.DNA,kromozom kromatit kavramlarını artık karıştırmayacağım.
YanıtlaSilbu sıkça karıştırılan kavramlar hakkında verdiğiniz bilgiler çok iyi olmuş benim de karıştırdığım kavramlar kardeşimden de biliyorum diğer öğrenciler de sıkça karıştırıyor bu konular çok genel konular örneğin hücre bölünmeleri gibi konularda da gerekli ve önemli eğer bu kavramlar bilinmiyorsa diğer konular çok karmaşık geliyor anlaşılması güçleşiyor
YanıtlaSilçoğumuzun tanımını iyi bildiği fakat sürekli karıştırdığı kavramları görsel olarak açıklamanız oldukça faydalı olmuş, paylaşım için teşekkürler :)
YanıtlaSilYIıllardır duydugumuz gen nükleotit dna kromozom kavramları...hep bir yerler karısır hangisi hangisinin yapısını oluşturur diye düşünürüz.ayrımlar fark edilmeye başlandı :)
YanıtlaSilGerek ortaokul gerekse liselerde biyoloji öğretimde kullanılabilecek düzeyde.. görseller gayet başarılı
YanıtlaSilTeeimleri açıklaması sade ve anlaşılıyor olmuş. Hep karıştırdığım şeyler di. Artık daha anlaşılır hale geldiler. Eline sağlık,çok teşekkürler.
YanıtlaSilYalnız benim bildiğim kadarıyla nükleozom için de 8 histona ek olarak bir de h1 histonunun olması gerekmiyor mu?
YanıtlaSilMerhaba. Bakteri DNA ları saf yani histonsuz olarak biliyorum. Bu durumda bakteri DNA larında nükleozom paketleri varmıdır? var ise histon dışı proteinlercemi paketlenir?
YanıtlaSil